به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان فارس،ماه حزیران ماه نهم از ماه های رومی است که پس از ماه ایار است. در میان ماه های رومی چهار ماه را سی روز محاسبه می‌کنند که یکی از این چهار ماه حزیران است.بهترین زمان برای حجامت بر اساس روایات اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام همین ماه رومی حزیران است، بر اساس تقویم نجومی آغاز حزیران تقریباً از روز هشتاد و چهارم نوروز محاسبه می‌شود.
اما درباره اینکه چه روزهایی در ماه حزیران برای حجامت اولویت دارند امام صادق علیه السلام فرمودند: در روز هفتم از ماه حزیران حجامت کن و اگر نتوانستی در روز چهاردهم.
بر این اساس روزهای ۷ و ۱۴ حزیران که بنابر روایت وارده از امام رضا علیه السّلام از بهترین ایّام حجامت هستند، با روزهای جمعه، ۳۰ خرداد و ۶ تیر ۱۳۹۳ مصادف هستند امّا بر طبق سالنامه دیگری روزهای ۷ و ۱۴ حزیران، با روزهای پنجشنبه، ۲۹ خرداد و ۵ تیر ۱۳۹۳ مصادف هستند که حجامت در آنها بلامانع است.
با توجه به سفارش اکید روایات شریف بر پرهیز از حجامت در روزهای چهارشنبه و جمعه (و به ویژه پیش از ظهر جمعه) توصیه شده است که از حجامت در این دو روز پرهیز شود. چرا که توصیه به حجامت در روزهای ۷ و ۱۴ حزیران، یک توصیه استحبابی و نه واجب است امّا خطرات ذکر شده در روایات برای حجامت روز جمعه بسیار جدّی و مهلک هستند.
و شاید بهترین راه حل این باشد که کسانی که تمایل به حجامت در این روزها دارند، «رجاءً» کنند و روزهای پنجشنبه، ۲۹ خرداد یا ۵ تیر ۱۳۹۳ حجامت کنند.
حجامت در فرهنگ ایرانی و اسلامی به عنوان یکی از توصیه های اکید پیامبر اسلام برای سلامتی معرفی شده است و احادیث و روایات متعدی از رسول خدا درباره اهمیت و فواید حجامت وجود دارد به همین علت انجام حجامت به عنوان بخشی از طب اسلامی است.
تاریخچه حجامت
در دانشنامه ویکی پدیا درباره حجامت این طور نوشته شده است که حجامت یکی از روشهای طب قدیم چینی به نام کاپینگ است که بیش از ۵ هزار سال قدمت دارد و در زمان یونان باستان نیز در حدود ۵۲۰۰ سال پیش بقراط از این روش برای درمان بیماران خود استفاده می‌کرده است.
آن طور که در منابع موجود نوشته است از حدود ۴۶۰۰ سال پیش پزشکان ایرانی نیز از روش حجامت برای درمان بیماران خود استفاده می کرده‌اند و علاوه بر کاغذهای پاپیروس در مصر باستان بعد از آن در کتاب جالینوس و کتب حکمای ایرانی و اسلامی مانند کتاب قانون ابن سینا ،کتاب ذخیره خوارزمشاهی نیز در فصولی به این روش درمانی اشاره شده است.
این روش طبابت تا قرن ۱۸ میلادی در اروپا نیز مرسوم بوده است اما بعد از آن با فراگیر شدن طب نوین رفته رفته در کشورهای غربی مهجور ماند اما در کشورهای اسلامی و عربی به علت احادیث و روایاتی که از پیامبر اسلام(ص) درباره فواید حجامت توصیه شده است همچنان مقبولیت زیادی دارد.
فواید حجامت از زبان یک پزشک
محمد علی نصرتی پزشک عمومی که در زمینه حجامت فعال است می‌گوید: به طور کلی منعی برای انجام حجامت برای هیچ فردی وجود ندارد، خیلی افراد روزانه برای انجام حجامت مراجعه می‌کنند، بعضی از آنها بیماری دارند و برای درمان علت بیماریشان حجامت می‌کنند، بعضی هم هیچ بیماری ندارند اما چون سنت پیغمبر است و می‌خواهند سلامتی شان را حفظ کنند،برای حجامت مراجعه می کنند و ما تقریباً همه آنها را حجامت می‌کنیم.
او ادامه می دهد: اکثر افرادی که حجامت می‌کنند، معتقدند حجامت برای هیچ کس ضرری ندارد اما من اعتقاد دارم، زنان باردار و کودکان زیر ۴ ماه نباید حجامت کنند و آنها را حجامت نمی‌کنم. چون سنت و توصیه پیغمبر است که بچه‌های خود را از چهارماهگی تا سن بلوغ حداقل سالی یکبار حجامت کنید.
نصرتی اضافه می‌کند: هر کس بخواهد، چه بیمار باشد و چه سالم می‌تواند حجامت کند البته افراد بالای ۷۰ سال که مغز استخوانشان ضعیف می‌شود و خونسازی کمتر انجام می‌شود به خصوص اگر بیماری مثل دیابت یا بیماری قلبی داشته باشند بهتر است قبل از حجامت بررسی شوند و اگر شرایطشان مناسب بود، بعد حجامت کنند.
این پزشک می‌گوید: عده‌ای از بیماران هستند که دارو مصرف می‌کنند، مثلاً پلاویکس یا داروهای ضد انعقاد مصرف می‌کنند این افراد هم هیچ منعی برای حجامت ندارند،چون اصل حجامت بادکش آن است، با بادکش مسیر جریان خون را منحرف می‌کنیم به همین علت حجامت با خون دادن فرق می‌کند.
وی درباره فواید حجامت می‌گوید: چون سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند به علت فشار منفی در پست دو کتف در نزدیکی ستون فقرات و قلب، سیستم لنفاوی و ایمنی بدن تحریک و تقویت می‌شود در واقع سیستم ایمنی بدن را فعال می‌کند به همین خاطر فرد حجامت کننده دیگر مریض نمی‌شود.
نصرتی اضافه می‌کند: حجامت ضد بیماریهای قلبی و عروقی است و چون رگها را از پلاکت پاک می‌کند دیگر امکان سکته مغزی و قلبی هم وجود ندارد و از بیماریهای عفونی نیز به علت فعال کردن سیستم ایمنی بدن پیشگیری می‌کند.
وی می‌گوید: در واقع ما با حجامت خونهای کثیف بدن را دفع می‌کنیم و کاری می‌کنیم که سیستم خونسازی بدن خون تازه تولید کند. در واقع ما با این کار گلبولهای زائد و پلاکتهای مرده را خارج می کنیم. بارها پیش آمده یک مریض قلبی آمده پیش من حجامت کرده و بعد آنژیوگرافی کرده و دیده عروقش باز شده است.این حرف را من نمی‌گویم خون مریضهایم می‌گویند که «بعد از حجامت احساس می‌کنم رگهایم باز شده است».
وی درباره دفع خون کثیف از طریق حجامت می‌گوید: بله درست است، البته همان طور که گفتم ممکن است خون تازه هم در آن باشد اما بیشتر آن خون کثیف است، البته عوام می‌گویند خون کثیف است و شاید به یک معنا درست نباشد ولی چون مواد زائد خون دفع می‌شود به یک معنا درست است.
وی اضافه می کند: حجامت برای درمان بسیاری از ناراحتی های پوستی از قبیل جوش، کهیر، خارش و حساسیتها، درمان ناراحتی‌های عصبی، اضطراب، سردردهای شدید و مزمن مانند میگرن، درمان خواب رفتگی و سردی دست و پا و بهبود بخشیدن به گردش خون مفید است.
به گفته نصرتی درمان ریزش مو و تقویت رشد موها، تنظیم وزن و خصوصاٌ در افراد لاغر، بهتر شدن تنفس در مبتلایان به آسم، درمان ناراحتی‌های کبد و کلیه، درمان ناتوانی‌های جنسی، درمان ناراحتی‌های زنانه، درمان نازایی، مرتب کردن عادت ماهیانه زنان، درمان دردهای هنگام قاعدگی و کمک به ترک سیگار و مواد مخدر». آیا این همه فواید اثبات شده است.
حسن ابوالقاسمی، فوق تخصص خون و رئیس سابق سازمان انتقال خون در مورد حجامت می‌گوید: حجامت یک سابقه تاریخی ۵ هزار ساله دارد و در اقوام مختلف وجود داشته است، احادیث و روایات زیادی هم در اسلام وجود دارد که معصومین انجام حجامت را توصیه کرده‌اند.
وی اضافه می کند: در مورد حجامت دو رویکرد وجود دارد یک عده افرادی هستند که معتقدند چون ریشه در احادیث و روایات دارد باید بر مبنای منابع اسلامی آن را ترویج کنیم و عده‌ای هم معتقدند که فواید حجامت باید با استفاده از طب امروز و آزمایشهای علمی و کارآزمایی بالینی اثبات شود.
وی اضافه می‌کند: حجامت اکنون جزئی از طب سنتی ماست و ریشه چند هزار ساله دارد و مستنداتی در مورد آن وجود دارد که نمی‌توانیم آنها را نادیده بگیریم، اسناد تاریخی زیادی درباره حجامت وجود دارد و به هر حال یکی از اعمالی است که در اقوام مختلف برای درمان بیماری کاربرد داشته است.
رئیس انجمن خون و انکولوژی ادامه می‌دهد: من تخصص این را ندارم که درباره فواید حجامت صحبت کنم اما معتقدم افرادی که در طب سنتی کار می‌کنند باید تحقیقات و بررسی‌های علمی لازم را انجام دهند و تأثیر حجامت را بر فیزیولوژی بدن و درمان بیماریها با کارآزمایی بالینی اثبات کنند.
وی می‌گوید: به هر حال این روش درمانی تاریخی حتماً فوایدی دارد که باید اثبات شود و بعد از اینکه اثبات شد برای درمان بیماریهایی که کارکرد علمی آن اثبات شده است، از طرف پزشکان متخصص تجویز شود.
مقررات حجامت در ایران
محمود خدادوست، معاون طب سنتی وزیر بهداشت در مورد حجامت می‌گوید: حجامت جزو اعمال یداوی طب سنتی است که در آیین نامه ابلاغ شده طب سنتی نیز به آن اشاره شده است.
وی ادامه می‌دهد: بر اساس آیین نامه طب سنتی، حجامت حتماً باید زیر نظر پزشک و با تجویز او برای درمان برخی بیماریها که در آیین نامه ذکر شده و یک فهرست ۱۵۰ تایی دارد انجام شود،این پزشک باید دوره و آموزش رسمی طب سنتی را دیده باشد و مجوز انجام خدمات طب سنتی را از وزارت بهداشت گرفته باشد و هر کسی مجاز به انجام این کار نیست.
معاون وزیر بهداشت اضافه می‌کند: بسته آموزش خدمات طب سنتی هم برای پزشکان که باید خدمات آن را از جمله حجامت تجویز کنند و هم برای ارائه کنندگان خدمت حجامت تدوین شده است.
وی گفت: حجامت مانند بقیه روشهای درمانی در طب نوین یا طب سنتی سودمند است و موارد کاربرد آن به عنوان اندیکاسیونهای حجامت در آیین نامه طب سنتی مشخص شده است.
وی می‌گوید: مبنای حجامت فقط دفع خون نیست بلکه کارکردهایی دارد که در طب سنتی به صورت علمی فواید آن ثابت شده است اما به شرطی که در جای خود و برای فردی که اندیکاسیون درمانی واقعی داشته باشد، انجام شود.
معاون طب سنتی وزارت بهداشت اضافه می‌کند: نباید مفاهیم علمی طب سنتی را به صورت حرفهای عامیانه و غیر علمی بین مردم رواج دهیم، طب سنتی یک تخصص و علم است و باید افراد صاحبنظر و آموزش دیده درباره آن صحبت کنند.
دیدگاهتان را بنویسید