در حالي كه تنها كمتر از 150 روز ديگر به آغاز بازيهاي جام جهاني فوتبال 2014 برزيل باقي مانده است، شركت امريكايي ESPN از واگذاري امتياز پخش اين بازيها به ايران خودداري كرده است؛ اتفاقي كه ميتواند به مثابه كابوسي بزرگ براي مردم فوتبالدوست كشورمان باشد.
دلايل مختلفي براي اين تصميم مسئولان شركت ESPN امريكا مطرح ميشود كه پخش برنامههاي شبكه سوم سيما روي فركانس ماهواره بينالملل و امكان دسترسي مردم كشورهاي همسايه ايران به اين شبكه از طريق مسيرهاي ميانبر يك سوي ماجرا است و مسائل تحريم و فني شبكه سوم سيما، سوي ديگر آن كه دليل اول منطقيتر به نظر ميرسد. در اين بين گفته ميشود كه ايران تنها تحت يك شرط قابليت پخش مستقيم اين بازيها را خواهد داشت، آن هم اينكه مسابقات جام جهاني 2014 اين بار نه از شبكه سوم سيما بلكه از شبكه تخصصي ورزش پخش شود.
ساليان سال است كه شبكه سوم سيما به شكلي انحصاري مسابقات جام جهاني فوتبال را پخش ميكند. در سالهاي دور تلويزيون ايران اين مسابقات يا ساير بازيهاي ليگهاي برتر كشورهاي مختلف دنيا را بدون پرداخت هزينه و با كيفيتي پايين كه حكايت از استفاده از تصاوير خريداري شده ساير شبكههاي تلويزيوني ماهوارهاي بود، پخش ميكرد اما مدتي است كه صدا و سيما حق پخش اين بازيها را خريداري ميكند. حالا در روزهايي كه به خاطر حضور تيم ملي فوتبال كشورمان در جام جهاني بسياري از مردم كشورمان براي آغاز اين بازيها و نشستن پاي تلويزيون لحظه شماري ميكنند، خبرها از بينتيجه ماندن جديدترين دور مذاكرات مسئولان بخش بينالملل سازمان صدا و سيما با شبكه ESPN حكايت دارند.
در هر دوره از جام جهاني، فيفا يا شركتها و سازمانهاي داراي مجوز همچون اتحاديه راديو و تلويزيون اروپا، دنتسو و سيلوا امتياز پخش اين رقابتها را به برخي شبكهها ميفروشند كه شبكه امريكايي ESPN در كنار ABC و يوني ويژن حق پخش اين بازيها در امريكا را در اختياردارد. از قضا پاي تحريم در ميان نيست بلكه اين شركت امريكايي طرف مذاكره با صدا و سيماي ايران ميگويد كه اگر تلويزيون ايران بازيها را پخش كند. كل كشورهاي منطقه جنوب غرب آسيا نيازي به خريد حق پخش بازيها نخواهند داشت، چراكه شبكه سوم سيما از فركانسهاي ماهوارهاي بينالمللي پخش ميشود و به علت نبود مديا گارد روي اين شبكه، امكان دسترسي مردم كشورهاي همسايه به شبكه سوم سيما از طريق استفاده از يك دستگاه رسيور كدشكن به آساني آب خوردن خواهد بود؛ اتفاقي كه به معناي كلاه رفتن سر شركت پخشكننده بازيها يعني ESPN و نيز حتي صدا و سيما است كه براي پخش اين بازيها پول هنگفتي پرداخت ميكند.
مردم ايران سالها بازيهاي جام جهاني را به صورت مستقيم يا به صورت پخش با تأخير از شبكه سوم سيما تماشا كردهاند و حالا از دست رفتن فرصت ويژه پخش مستقيم بازيهاي جام جهاني 2014، مردم را سردرگم ميكند؛ اين سردرگمي البته براي شبكه سوم سيما هم صدق ميكند. ايران يكي از راهيافتگان به اين رقابتها است و از دست رفتن فرصت پخش بازيهاي جام جهاني براي دستاندركاران شبكه سوم و گروه ورزشي آن، يك شوك بزرگ محسوب شود، آن هم در شرايطي كه بدون شك شبكه سوميها از هم اكنون براي پخش اين بازيها تداركات خاصي را ديدهاند.
با تمام اين اوصاف اما زمزمههايي مبني بر احتمال رفع مشكل پخش زنده بازيهاي جام جهاني برزيل از طريق واگذاري حق خريداري شده پخش اين بازيها به شبكه تخصصي «ورزش» شنيده ميشود؛ شبكهاي كه تصور ميشد قرار است تمامي برنامههاي ورزشي شبكه سوم سيما را تصاحب كند اما آنچه در عمل اتفاق افتاد، مقهور شدن اين شبكه زير پرچم هميشه برافراشته برنامههاي مهم ورزشي شبكه سوم سيما همچون برنامه نود و نيز مسابقات مهم ليگ برتر فوتبال بود. شبكه تخصصي ورزش هم در اين بين نقش يك نوچه براي شبكه سوم سيما را بازي ميكرد كه تهماندههاي برنامهها و مسابقات ورزشي كماهميت نيز گهگاهي به آن ميرسيد، اما از آنجا كه شبكه ورزش به شكلي لوكال و محلي پخش ميشود و از اين رو كشورهاي همسايه امكان دسترسي به برنامههاي اين شبكه و دزديدن تصاوير آن را ندارند، حالا تنها شانس بازگشت حق پخش بازيهاي جام جهاني به ايران در گرو سپردن اين امتياز به دست اندركاران شبكه ورزش است. البته راه دوم و سومي هم وجود دارد و آن اينكه صدا و سيما پخش شبكه سوم سيما را مجهز به مدياگارد يا سيستم امنيتي ايمنساز شبكههاي تلويزيوني كند كه با توجه به گرانبودن اين سيستم، استفاده از اين راهحل بعيد به نظر ميرسد. راه سوم نيز آن است كه شبكه سوم سيما همچون سالهاي دور به صورت غيرقانوني اين تصاوير را از شبكههاي ديگر بردارد و آنها را با كيفيت پايينتر يا پخش زميني آنالوگ روي گيرنده خود بفرستد كه گفته ميشود اگر شبكه سه بخواهد چنين اقدامي انجام دهد، BEIN sport، برند دوم الجزيره ورزشي مانع پخش سيگنال ماهوارهاي شبكه سوم از ماهواره سعودي عرب ست خواهد شد؛ اتفاقي كه در سال 2001 نيز صورت گرفته بود و در صورت تكرار، ضررها و جريمههاي بسياري متوجه صدا و سيما خواهد شد. مسئولان شبكه سوم سيما هنوز درباره مشكلات به وجود آمده بابت پخش مسابقات جام جهاني اظهارنظري نكرده اند. يك مقام مسئول در اين شبكه در گفت و گو با «جوان» درباره اين خبر اظهار بياطلاعي كرد و گفت كه با پيگيري اين موضوع، اخبار جديد را متعاقباً اعلام خواهد كرد.
شبكه سوم سيما در شوراي پخش برنامههاي ورزشي صدا و سيما عناصر كليدي دارد كه شايد بتوانند به كمك آنها گره از مشكل كنوني خود باز كنند. جامجهاني علاقهمندان فراواني دارد و شبكه سوم با پخش بازيهاي آن ميتواند صرفاً از محل پخش آگهيهاي بازرگاني مبالغ هنگفتي درآمد كسب كند، اما در سوي ديگر ماجرا، شبكه ورزش نيز در حال راهاندازي سيگنال دوم و سوم خود است و اين امتناع شركت ESPN براي اين شبكه تخصصي ميتواند به معناي يك فرصت و شانس بادآورده باشد كه اين شبكه را از حاشيه به ميدان بكشد.
دیدگاهتان را بنویسید