فضیلت نماز اول وقت

فضيلت نماز اوّل وقت و علت ثواب زياد آن
در احاديث و وروايات نماز به ستون خيمه شبيه شده است. و در توضيح مطلب آمده است که اگر دين را به خيمه تشبيه کنيم ، خيمه از چادر ، ميخ و طناب و ستون تشکيل می شود. زکات و صوم و ساير واجبات مانند ميخ و طناب خيمه است و نماز مثل ستون است که اگر ستون خيمه نباشد بقيه به درد نمی خورند.
در آيات و احاديث نه تنها نماز بسيار سفارش شده است بلکه نماز در اوّل وقت مورد تآکيد است.
پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند : كسى كه نمازهاى پنجگانه را در موقع خود اقامه كند و ركوع و سجود نماز را كامل بجا آورد خداى عزّ و جلّ 15 خصلت به او عطا فرمايد:
الف ) سه خصلت در دنيا:
– عمر او را زياد كند.
– مال و اموال او را زياد كند.
– اولاد صالح او را زياد كند.
ب ) سه خصلت در موقع مرگ :
– از ترس او را ايمن دارد .
– از هول مرگ ايمن دارد .
– او را داخل بهشت گرداند.
ج ) سه خصلت در قبر:
– سؤ ال نكير و منكر را بر او آسان كند.
– قبر او را وسيع گرداند.
– درى از درهاى بهشت به روى او گشوده شود.
د) سه خصلت در محشر:
– صورت او مثل ماه ، نور مى دهد.
– نامه عملش را به دست راستش دهند.
– حساب را بر او آسان مى گرداند.
ه‍) سه خصلت در موقع عبور از صراط:
– خداوند از او راضى مى شود.
– به او سلام مى دهد.
– نظر رحمت به او مى فرمايد.

آیت الله بهجت از مرحوم آقای قاضی (ره) نقل می کردند که ایشان می فرمود:
« اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند! و یا فرمودند: به صورت من تف بیندازد» اول وقت سرّعظیمی است « حافظوا علی الصلوات» در انجام نمازها کوشا باشید.خود یک نکته ای است غیر از « أقیموا الصلوة: و نماز را بپا دارید.
از امام صادق علیه السلام روایت شده است كه فرمودند: “الفضل الوقت الأول علی الأخیر خیر للمؤمن من ولده و ماله” یعنی فضیلت اول وقت برای مومن از اموال و فرزندانش برای او نیكوتر است و در بخشی از حدیثى آمده است كه در مشرق و مغرب جهان، اهل خانه اى نیست مگر این كه فرشته مرگ (عزرائیل) در هر شبانه روز در (اوقات نماز) پنج مرتبه به ایشان نظر مى كند. پس هر گاه كسى را كه مى خواهد قبض روح كند از كسانى باشد كه به نماز مواظبت داشته و نمازها را در اوقات خود بجا آورده است، فرشته مرگ شهادتین را به او تلقین نموده و ابلیس ملعون را از او دور مى كند حضرت امير (علیه السلام) در نامه خود به محمد بن ابی بکر می نويسد : « اِرتَقِبْ وقتَ الصَّلاةِ فَصَلِّها لِوَقتِها ، ولا تَعَجَّلْ بها قَبلَهُ لِفَرَاغٍ ، ولا تُؤخِّرْها عَنهُ لِشُغلٍ» يعنی ” مراقب وقت نماز باش و آن را به هنگام بخوان ، نه به دليل بيكارى آن را پيش از موقع بخوان و نه به سبب كارى آن را از وقتش به تأخير انداز .”
امام خمينی و اهتمام به نماز اول وقت
از قول فرزند امام نقل شده است : روز اولى كه شاه رفت ، ما در نوفل لوشاتو بوديم . نزديك به سيصد الى چهارصد خبرنگار اطراف منزل امام جمع شده بودند. تختى گذاشتند و امام روى آن ايستادند.تمام دوربينها كار مى كرد. قرار بود هر چند نفر خبرنگار يك سؤ ال بكنند. دو سه سؤ ال از امام شد كه صداى اذان ظهر شنيده شد. بلافاصله امام محل را ترك كردند و فرمودند: وقت فضيلت نماز ظهر مى گذرد. تمام حاضرين از اين كه امام صحنه را ترك كردند، متعجّب شدند. كسى از امام خواهش كرد چند دقيقه اى صبر كنيد تا حداقل چهار پنج سؤال ديگر بشود. امام با عصبانيّت فرمودند: به هيچ وجه نمى شود و رفتند.
حجةالاسلام انصاری می گوید: امام(ره) در روزهای آخر عمرشان می خواستند بخوابند؛ به من فرمودند اگر خوابیدم، اول وقت نماز صدایم بزن، گفتم چشم. دیدم اول وقت شد و امام(ره) خوابیده اند، حیفم آمد صدایشان بزنم؛ عمل جراحی، سرم به دست، گفتم صدایشان نزنم بهتر است.
چنددقیقه ای از اذان گذشت و امام(ره) چشم هایشان را باز كردند، گفتند:وقت شده؟ گفتم:بله فرمودند:چرا صدایم نزدی؟ گفتم:ده دقیقه بیشتر از وقت نگذشته است. گفتند:مگر به شما نگفتم. سپس امام(ره) فرزند خود را صدا زدند و فرمودند: ناراحتم. از اول عمرم تا حالا نمازم را اول وقت خوانده ام، چرا الان باید ده دقیقه تأخیر بیفتد؟”.
آثار و بركات نماز اول وقت در آیات و روایات
برآورده شدن خواسته ها:
حضرت عبدالعظیم حسنی از امام حسن عسكری(علیه السلام) روایت می كند كه فرمودند: “خداوند متعال با حضرت موسی تكلم كرد، حضرت موسی فرمود:خدای من. كسی كه نمازها را در وقتش به جای آورد چه پاداشی دارد؟ خداوند فرمود:حاجت و درخواستش را به او عطا می كنم و بهشتم را برایش مباح می گردانم [5].”
حضرت حجةالاسلام والمسلمین هاشمی نژاد فرمودند: پیرمردی مسن، ماه مبارك رمضان به مسجد لاله زار می آمد. خیلی آدم موفقی بود، همیشه قبل از اذان داخل مسجد بود. به او گفتم: حاج آقا. شما خیلی موفقید، من هر روز كه به مسجد می آیم می بینم شما زودتر از ما آمده اید جا بگیرید، او گفت: نه آقا، من هرچه دارم از نماز اول وقت دارم و بعد گفت: من در نوجوانی به مشهد رفتم.
مرحوم حاج شیخ حسن علی نخودكی را پیدا كردم و گفتم: من سه حاجت مهم دارم، دلم می خواهد هر سه تا را خدا در جوانی به من بدهد، یك چیزی یادم بدهید؟ ایشان فرمودند: چی می خواهی؟ گفتم: یكی دلم می خواهد در جوانی به حج مشرف شوم، چون حج در جوانی لذت دیگری دارد. فرمودند: نماز اول وقت به جماعت بخوان. گفتم: دومین حاجتم این است كه دلم می خواهد یك همسر خوب خدا به من عنایت كند. فرمودند: نماز اول وقت به جماعت بخوان. و حاجت سومم این است كه خدا یك كسب آبرومندی به من عنایت فرماید.
علت کثرة ثواب نماز اول وقت
از جمله دلایل ثواب و فضائل نماز اول وقت، می توان به تصریح و تأکید قرآن بر محافظت از نماز (1) اشاره نمود که توصیه ای، علاوه بر دستور، به برپا داشتن آن است. (2)
روشن است که محافظت از نماز تنها از یک بُعد و جهت مقصود نبوده بلکه از جمیع جهات، مورد نظر آن است و یکی از آن جهات، رعایت وقت و اهتمام به اول وقت است که نشان از ارزش و اهمیت دادن به امر الهی می باشد و این امر، جدای از این حقیقت است که در خود وقت و زمان، حکمت ها و اسراری نهفته که قرار گرفتن در آن زمان و دقت در رعایت آن، می تواند مبدأ و تحقق بخشِ آثار فراوان و وصف ناپذیری در زندگی آدمی باشد.
بعلاوه اگر عمل به وظایف و تکالیف دینی، خصوصاً تکالیفی (همچون نماز و روزه و …) که مقید به زمان خاصی هستند، دلیل بر ترجیح و برتری عاملِ آن نداشت و مکلف می توانست، در هر زمان و به میل خود آنها را بجای آورد، خداوند در قرآن از تعابیری نظیر؛ سابقوا الی مغفرة من ربکم …، والسابقون السابقون اولئک المقربون و … استفاده نمی کرد. پس سبقت گرفتن و قرار دادن درجۀ مقربون، برای سبقت گیرندگان در قرآن، در عوضِ انجام تکالیف و وظایف الهی در اول وقت آن و پیشی گرفتن از دیگران، گواهی دیگر بر ارزش و فضیلت نماز اول وقت است.
همچنین در کلام معصومان (علیه السلام) نیز به فضیلت اول وقت تأکید و تصریح بسیاری شده است نظیر:
1.     قال على (علیه السلام): صل الصلوه لوقتها الموقت لها و لاتعجل وقتها لفراغ و لا تؤ خرها عن وقتها لاشتغال و اعلم ان كل شى ء من عملك تبع لصلوتك؛ نماز را در وقت مقرر آن به جاى آور، و به خاطر فراغت عجله مكن و به علت اشتغال آن را به تاءخیر میفكن، و بدان كه همه اعمال تو بسته به نماز تو است.(3(
2.     قال الرضا (علیه السلام): حافظواعلى مواقیت الصلوات، فان العبد لایاءمن الحوادث؛ مراقب وقتهاى نماز باشید (كه تا وقتش فرا رسید انجام دهید)؛ چرا كه انسان از حوادثى كه مانع انجام نماز در وقت گردد، ایمن نیست.(4(
3.     قال الباقر (علیه السلام): ان الصلاه اذا ارتفعت فى اول وقتها رجعت الى صاحبها و هى بیضاء مشرقه تقول: حفظتنى حفظك الله و اذا ارتفعت فى غیر وقتها بغیر حدودها رجعت الى صاحبها و هى سوداء مظلمه تقول: ضیغتنى ضیعك الله؛ هرگاه نماز در اول وقت بالا برود، سفید و درخشان به سوى صاحبش باز مى گردد و به او خطاب مى كند: از من مواظبت نمودى خدا تو را حفظ كند، و هرگاه در غیر وقت خود و بدون شرایط بالا برود، سیاه و تاریك به سوى صاحبش باز مى گردد و به او مى گوید مرا تباه ساختى ، خدا تو را نابود كند.(5(
که البته در فضیلت و ارزش نماز اول وقت روایات بسیاری است که در این مجال به همین اندازه بسنده می شود و با این کلام ختم می کنیم که “اگر در خانه کَسَ است/ای خردمند، یک حرف بس است.