فضیلت نماز اول وقت

فضیلت نماز اوّل وقت و علت ثواب زیاد آن
در احادیث و وروایات نماز به ستون خیمه شبیه شده است. و در توضیح مطلب آمده است که اگر دین را به خیمه تشبیه کنیم ، خیمه از چادر ، میخ و طناب و ستون تشکیل می شود. زکات و صوم و سایر واجبات مانند میخ و طناب خیمه است و نماز مثل ستون است که اگر ستون خیمه نباشد بقیه به درد نمی خورند.
در آیات و احادیث نه تنها نماز بسیار سفارش شده است بلکه نماز در اوّل وقت مورد تآکید است.
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند : کسى که نمازهاى پنجگانه را در موقع خود اقامه کند و رکوع و سجود نماز را کامل بجا آورد خداى عزّ و جلّ ۱۵ خصلت به او عطا فرماید:
الف ) سه خصلت در دنیا:
– عمر او را زیاد کند.
– مال و اموال او را زیاد کند.
– اولاد صالح او را زیاد کند.
ب ) سه خصلت در موقع مرگ :
– از ترس او را ایمن دارد .
– از هول مرگ ایمن دارد .
– او را داخل بهشت گرداند.
ج ) سه خصلت در قبر:
– سؤ ال نکیر و منکر را بر او آسان کند.
– قبر او را وسیع گرداند.
– درى از درهاى بهشت به روى او گشوده شود.
د) سه خصلت در محشر:
– صورت او مثل ماه ، نور مى دهد.
– نامه عملش را به دست راستش دهند.
– حساب را بر او آسان مى گرداند.
ه‍) سه خصلت در موقع عبور از صراط:
– خداوند از او راضى مى شود.
– به او سلام مى دهد.
– نظر رحمت به او مى فرماید.

آیت الله بهجت از مرحوم آقای قاضی (ره) نقل می کردند که ایشان می فرمود:
« اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند! و یا فرمودند: به صورت من تف بیندازد» اول وقت سرّعظیمی است « حافظوا علی الصلوات» در انجام نمازها کوشا باشید.خود یک نکته ای است غیر از « أقیموا الصلوه: و نماز را بپا دارید.
از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمودند: “الفضل الوقت الأول علی الأخیر خیر للمؤمن من ولده و ماله” یعنی فضیلت اول وقت برای مومن از اموال و فرزندانش برای او نیکوتر است و در بخشی از حدیثى آمده است که در مشرق و مغرب جهان، اهل خانه اى نیست مگر این که فرشته مرگ (عزرائیل) در هر شبانه روز در (اوقات نماز) پنج مرتبه به ایشان نظر مى کند. پس هر گاه کسى را که مى خواهد قبض روح کند از کسانى باشد که به نماز مواظبت داشته و نمازها را در اوقات خود بجا آورده است، فرشته مرگ شهادتین را به او تلقین نموده و ابلیس ملعون را از او دور مى کند حضرت امیر (علیه السلام) در نامه خود به محمد بن ابی بکر می نویسد : « اِرتَقِبْ وقتَ الصَّلاهِ فَصَلِّها لِوَقتِها ، ولا تَعَجَّلْ بها قَبلَهُ لِفَرَاغٍ ، ولا تُؤخِّرْها عَنهُ لِشُغلٍ» یعنی ” مراقب وقت نماز باش و آن را به هنگام بخوان ، نه به دلیل بیکارى آن را پیش از موقع بخوان و نه به سبب کارى آن را از وقتش به تأخیر انداز .”
امام خمینی و اهتمام به نماز اول وقت
از قول فرزند امام نقل شده است : روز اولى که شاه رفت ، ما در نوفل لوشاتو بودیم . نزدیک به سیصد الى چهارصد خبرنگار اطراف منزل امام جمع شده بودند. تختى گذاشتند و امام روى آن ایستادند.تمام دوربینها کار مى کرد. قرار بود هر چند نفر خبرنگار یک سؤ ال بکنند. دو سه سؤ ال از امام شد که صداى اذان ظهر شنیده شد. بلافاصله امام محل را ترک کردند و فرمودند: وقت فضیلت نماز ظهر مى گذرد. تمام حاضرین از این که امام صحنه را ترک کردند، متعجّب شدند. کسى از امام خواهش کرد چند دقیقه اى صبر کنید تا حداقل چهار پنج سؤال دیگر بشود. امام با عصبانیّت فرمودند: به هیچ وجه نمى شود و رفتند.
حجهالاسلام انصاری می گوید: امام(ره) در روزهای آخر عمرشان می خواستند بخوابند؛ به من فرمودند اگر خوابیدم، اول وقت نماز صدایم بزن، گفتم چشم. دیدم اول وقت شد و امام(ره) خوابیده اند، حیفم آمد صدایشان بزنم؛ عمل جراحی، سرم به دست، گفتم صدایشان نزنم بهتر است.
چنددقیقه ای از اذان گذشت و امام(ره) چشم هایشان را باز کردند، گفتند:وقت شده؟ گفتم:بله فرمودند:چرا صدایم نزدی؟ گفتم:ده دقیقه بیشتر از وقت نگذشته است. گفتند:مگر به شما نگفتم. سپس امام(ره) فرزند خود را صدا زدند و فرمودند: ناراحتم. از اول عمرم تا حالا نمازم را اول وقت خوانده ام، چرا الان باید ده دقیقه تأخیر بیفتد؟”.
آثار و برکات نماز اول وقت در آیات و روایات
برآورده شدن خواسته ها:
حضرت عبدالعظیم حسنی از امام حسن عسکری(علیه السلام) روایت می کند که فرمودند: “خداوند متعال با حضرت موسی تکلم کرد، حضرت موسی فرمود:خدای من. کسی که نمازها را در وقتش به جای آورد چه پاداشی دارد؟ خداوند فرمود:حاجت و درخواستش را به او عطا می کنم و بهشتم را برایش مباح می گردانم [۵].”
حضرت حجهالاسلام والمسلمین هاشمی نژاد فرمودند: پیرمردی مسن، ماه مبارک رمضان به مسجد لاله زار می آمد. خیلی آدم موفقی بود، همیشه قبل از اذان داخل مسجد بود. به او گفتم: حاج آقا. شما خیلی موفقید، من هر روز که به مسجد می آیم می بینم شما زودتر از ما آمده اید جا بگیرید، او گفت: نه آقا، من هرچه دارم از نماز اول وقت دارم و بعد گفت: من در نوجوانی به مشهد رفتم.
مرحوم حاج شیخ حسن علی نخودکی را پیدا کردم و گفتم: من سه حاجت مهم دارم، دلم می خواهد هر سه تا را خدا در جوانی به من بدهد، یک چیزی یادم بدهید؟ ایشان فرمودند: چی می خواهی؟ گفتم: یکی دلم می خواهد در جوانی به حج مشرف شوم، چون حج در جوانی لذت دیگری دارد. فرمودند: نماز اول وقت به جماعت بخوان. گفتم: دومین حاجتم این است که دلم می خواهد یک همسر خوب خدا به من عنایت کند. فرمودند: نماز اول وقت به جماعت بخوان. و حاجت سومم این است که خدا یک کسب آبرومندی به من عنایت فرماید.
علت کثره ثواب نماز اول وقت
از جمله دلایل ثواب و فضائل نماز اول وقت، می توان به تصریح و تأکید قرآن بر محافظت از نماز (۱) اشاره نمود که توصیه ای، علاوه بر دستور، به برپا داشتن آن است. (۲)
روشن است که محافظت از نماز تنها از یک بُعد و جهت مقصود نبوده بلکه از جمیع جهات، مورد نظر آن است و یکی از آن جهات، رعایت وقت و اهتمام به اول وقت است که نشان از ارزش و اهمیت دادن به امر الهی می باشد و این امر، جدای از این حقیقت است که در خود وقت و زمان، حکمت ها و اسراری نهفته که قرار گرفتن در آن زمان و دقت در رعایت آن، می تواند مبدأ و تحقق بخشِ آثار فراوان و وصف ناپذیری در زندگی آدمی باشد.
بعلاوه اگر عمل به وظایف و تکالیف دینی، خصوصاً تکالیفی (همچون نماز و روزه و …) که مقید به زمان خاصی هستند، دلیل بر ترجیح و برتری عاملِ آن نداشت و مکلف می توانست، در هر زمان و به میل خود آنها را بجای آورد، خداوند در قرآن از تعابیری نظیر؛ سابقوا الی مغفره من ربکم …، والسابقون السابقون اولئک المقربون و … استفاده نمی کرد. پس سبقت گرفتن و قرار دادن درجۀ مقربون، برای سبقت گیرندگان در قرآن، در عوضِ انجام تکالیف و وظایف الهی در اول وقت آن و پیشی گرفتن از دیگران، گواهی دیگر بر ارزش و فضیلت نماز اول وقت است.
همچنین در کلام معصومان (علیه السلام) نیز به فضیلت اول وقت تأکید و تصریح بسیاری شده است نظیر:
۱٫     قال على (علیه السلام): صل الصلوه لوقتها الموقت لها و لاتعجل وقتها لفراغ و لا تؤ خرها عن وقتها لاشتغال و اعلم ان کل شى ء من عملک تبع لصلوتک؛ نماز را در وقت مقرر آن به جاى آور، و به خاطر فراغت عجله مکن و به علت اشتغال آن را به تاءخیر میفکن، و بدان که همه اعمال تو بسته به نماز تو است.(۳(
۲٫     قال الرضا (علیه السلام): حافظواعلى مواقیت الصلوات، فان العبد لایاءمن الحوادث؛ مراقب وقتهاى نماز باشید (که تا وقتش فرا رسید انجام دهید)؛ چرا که انسان از حوادثى که مانع انجام نماز در وقت گردد، ایمن نیست.(۴(
۳٫     قال الباقر (علیه السلام): ان الصلاه اذا ارتفعت فى اول وقتها رجعت الى صاحبها و هى بیضاء مشرقه تقول: حفظتنى حفظک الله و اذا ارتفعت فى غیر وقتها بغیر حدودها رجعت الى صاحبها و هى سوداء مظلمه تقول: ضیغتنى ضیعک الله؛ هرگاه نماز در اول وقت بالا برود، سفید و درخشان به سوى صاحبش باز مى گردد و به او خطاب مى کند: از من مواظبت نمودى خدا تو را حفظ کند، و هرگاه در غیر وقت خود و بدون شرایط بالا برود، سیاه و تاریک به سوى صاحبش باز مى گردد و به او مى گوید مرا تباه ساختى ، خدا تو را نابود کند.(۵(
که البته در فضیلت و ارزش نماز اول وقت روایات بسیاری است که در این مجال به همین اندازه بسنده می شود و با این کلام ختم می کنیم که “اگر در خانه کَسَ است/ای خردمند، یک حرف بس است.