اين بزرگمرد يكي از دانشمندان مشهور دوره صفويه بود كه در سال 953 ه.ق 1546 ميلادي در شهر بعلبك لبنان متولد شد و در منطقه جبل عامل در ناحيه شام و سوريه در روستايي به نام “جبع” يا “جباع” مي زيسته است.
وي از سن 6 سالگي نزد پدرش حسين بن عبدالصمد كه از فقها و علماي شيعه و از مريدان شيخ زين الدين (شهيد ثاني) بود، خواندن و نوشتن آموخت. به علت فشارهاي سياسي دولت عثماني پدرش به ايران آمد و به آيين اير اني پرورش يافت و زبان فارسي آموخت.پس از اتمام تحصيلاتش، شيخ الاسلام اصفهان شد. چون در سال 991 هجري قمري به قصد حج راه افتاد، به بسياري از سرزمينهاي اسلامي از جمله عراق، شام و مصر رفت و پس از 4 سال در حالي كه حالت درويشي يافته بود، به ايران بازگشت.
وي در علوم فلسفه، منطق، هيات و رياضيات تبحر داشت، مجموعه تأليفاتي كه از او بر جاي مانده در حدود 88 كتاب و رساله است. وي در سال 1031 ه.ق در اصفهان درگذشت و بنا بر وصيت خودش جنازه او را به مشهد بردند و در جوار مرقد مطهر حضرت علي بن موسي الرضا عليه السلام جنب موزه آستان قدس دفن كردند.
از او مجموعه اي از قطعات نثر،مثنويات ،رباعيات و غزليات به جاي مانده است. از كتاب هاي او مشرق الشمس در زمينه الهيات ، اكسير السعادتين در فقه و حديث، زبده در اصول فقه، جامعه عباسي شامل فتواهايش در احكام فقه شيعه ،فوايدالبيان در نحو و خلاصه الحساب (به عربي) در حساب و هندسه و جبر و مقابله مي توان نام برد.
از جمله كارهاي علمي كه به او نسبت مي دهند طرح ريزي كاريز نجف آباد اصفهان است كه به نام قنات زرين كمر، يكي از بزرگترين كاريزهاي ايران است و از مظهر قنات تا انتهاي آبخور آن 9 فرسنگ است و به 11 جوي بسيار بزرگ تقسيم مي شود.ديگر از كارهاي وي، تعيين سمت قبله مسجد امام به مقياس چهل درجه انحراف غربي از نقطه جنوب و خاتمه دادن به يك سلسله اختلاف نظر بود كه مفتيان ابتداي عهد صفوي راجع به تشخيص قبله عراقين در مدت يك قرن و نيم اختلاف داشته اند.
يكي ديگر از كارهاي شگفت كه به او نسبت مي دهند، ساختمان گلخن گرمابه اي كه هنوز در اصفهان مانده و به حمام شيخ معروف است و آن حمام در ميان مسجد جامع و هارونيه در بازار كهنه نزديك بقعه معروف به درب امام واقع است و مردم اصفهان از دير باز همواره عقيده داشته اند كه گلخن آن گرمابه را چنان ساخته كه با شمعي گرم مي شد و در زير پاتيل گلخن فضاي تهي تعبيه كرده و شمعي افروخته در ميان آن گذاشته و آن فضا را بسته بود و شمع تا مدتهاي مديد همچنان مي سوخت و آب حمام بدان وسيله گرم مي شد و خود گفته بود كه اگر روزي آن فضا را بشكافند، شمع خاموش خواهد شد و گلخن از كار مي افتد و چون پس از مدتي به تعمير گرمابه پرداختند و آن محوطه را شكافتند، فوراً شمع خاموش شد و ديگر از آن پس نتوانستند بسازند. همچنين طراحي منار جنبان اصفهان كه هم اكنون نيز پا برجاست به او نسبت داده مي شود.
حتما متوجه شديد كه اين مرد كبير ، بهاءالدين محمد عاملي مشهور به شيخ بهايي بود.يادش گرامي وروانش شاد باد.
منبع : http://raianameh.persianblog.com/
دیدگاهتان را بنویسید